Dziedziczenie i spadki to kwestie, które mogą budzić wiele emocji i sporów w rodzinie, szczególnie wtedy, gdy w grę wchodzi znaczna wartość majątku. Jednak polskie prawo cywilne przewiduje pewne ograniczenia w dziedziczeniu, w tym także prawo do zachowku. W artykule tym omówimy, kto ma prawo do zachowku i jakie są jego podstawowe zasady.

Czym jest zachowek?

Zachowek to część majątku zmarłego, która przysługuje określonym spadkobiercom, niezależnie od treści testamentu. Ma on na celu zabezpieczenie interesów osób, które choć nie zostały uwzględnione w testamencie lub otrzymały mniej niż wynikałoby z ustawowych przepisów dziedziczenia, nadal mają prawo do części spadku.

Kto ma prawo do zachowku?

W Polsce prawo do zachowku przysługuje przede wszystkim:

Dzieciom zmarłego: Bez względu na to, czy są to dzieci biologiczne, przysposobione, czy też z rodziny zastępczej, mają one prawo do zachowku.

Małżonkowi zmarłego: Jeśli nie został uwzględniony w testamencie lub otrzymał mniej niż przysługiwałoby mu na podstawie ustawy.

Rodzicom zmarłego: Jeśli nie ma dzieci ani małżonka.

Dziadkom zmarłego: Jeśli nie ma dzieci, małżonka ani rodziców.

Wysokość zachowku

Wysokość zachowku wynosi połowę tego, co dana osoba otrzymałaby w przypadku dziedziczenia zgodnie z ustawowymi przepisami. Oznacza to, że osoby uprawnione do zachowku mają prawo do równowartości połowy swojego ustawowego udziału w spadku.

Przykładowo, jeśli zmarły miał dwóch synów, a w testamencie przekazał cały swój majątek jednemu z nich, drugi syn ma prawo do zachowku, który wynosi połowę tego, co by otrzymał w przypadku dziedziczenia na podstawie ustawy.

Termin na dochodzenie zachowku

Roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku oraz roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń przedawniają się z upływem lat pięciu od ogłoszenia testamentu. Natomiast roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny przedawnia się z upływem lat pięciu od otwarcia spadku.

Sporne przypadki

Zachowek może być przedmiotem sporów rodzinnych, szczególnie gdy istnieją wątpliwości co do prawidłowości testamentu lub w przypadku spadków o znacznym majątku. W takich sytuacjach zawsze warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w dziedzinie prawa spadkowego, który pomoże zrozumieć skomplikowane przepisy i odpowiednio zabezpieczyć interesy spadkobierców.

Prawo do zachowku w Polsce jest ważnym instrumentem mającym na celu ochronę praw spadkobierców. Dzięki niemu osoby, które, choć nie zostały uwzględnione w testamencie lub otrzymały mniej niż wynikałoby z przepisów ustawowych, wciąż mają możliwość uczestniczenia w dziedziczeniu majątku zmarłego. Warto jednak pamiętać, że procedura dochodzenia zachowku może być skomplikowana i nie warto działać na własną rękę.