W określonych sytuacjach kodeks karny przewiduje możliwość zatarcia skazania. Oznacza to, że po upływie oznaczonego okresu od uprawomocnienia się wyroku skazany uznawany jest za osobę niekaraną. Wiąże się to z wypisaniem z Krajowego Rejestru Karnego i usunięciem wszystkich danych dotyczących skazania. Osoba taka może zatem zgodnie z prawem podawać się za osobę niekaraną. 

Wpis do Krajowego Rejestru Karnego może znacznie utrudniać przede wszystkim podjęcie pracy. Dlatego nasz system prawny umożliwia zatarcie skazania po upływie określonego czasu od wykonania kary, zawieszenia, darowania bądź przedawnienia wykonania kary, tzn.:

– Po 10 latach – w przypadku skazania na karę pozbawienia wolności, karę 25 lat pozbawienia wolności, oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności,

– Po 3 latach – w przypadku kary ograniczenia wolności,

– Po roku – w przypadku odstąpienia od wymierzenia kary, bądź w przypadku skazania na grzywnę,

– Po 6 miesiącach od zakończenia tzw. okresu próby – w przypadku zawieszenia wykonania kary. 

Możliwe jest ponadto zatarcie skazania przed upływem wskazanych powyżej terminów. W tym celu należy złożyć odpowiedni wniosek oraz uiścić opłatę sądową i spełnić kilka warunków. Sąd może orzec zatarcie skazania już po upływie 5 lat. Warunkiem takiej decyzji jest jednak skazanie na karę pozbawienia wolności na okres nie dłuższy niż 3 lata, oraz przestrzeganie przez skazanego porządku prawnego.

Należy również pamiętać, że jeżeli orzeczono środek karny, przepadek lub środek kompensacyjny, zatarcie skazania nie może nastąpić przed jego wykonaniem, darowaniem albo przedawnieniem jego wykonania. Zatarcie skazania nie może nastąpić także przed wykonaniem środka zabezpieczającego. 

Istotnym również jest, że zatarcie skazania może nastąpić w sytuacji, gdy zostaje zmienione prawo, w konsekwencji czego czyn podlegający wcześniej karze nie stanowi już czynu zabronionego. 

Kiedy nie jest możliwe zatarcie skazania ?

Nie podlega zatarciu skazanie na karę pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, jeżeli pokrzywdzony był małoletnim poniżej lat 15.