Instytucja rozwodu uregulowana w przepisach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ma na celu rozwiązanie związków faktycznie martwych, w których brak jest wspólnego pożycia, wierności, wzajemnej pomocy oraz współdziałania dla dobra rodziny, którą małżonkowie przez swój związek założyli. Należy podkreślić, że utrzymywanie formalnego węzła małżeńskiego w sytuacji, w której małżeństwo faktycznie nie istnieje i nie ma żadnych szans na jego dalsze funkcjonowanie nie leży ani w interesie społecznym ani w interesie prywatnym małżonków, dlatego przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego umożliwiają każdemu z nich zainicjowanie postępowania rozwodowego w celu formalnego rozwiązania związku małżeńskiego.

Przesłanki pozytywne rozwodu

Istotnym jest, że orzeczenie rozwodu dopuszczalne jest wyłącznie wtedy, kiedy sąd ustali że pożycie małżeńskie stron uległo zupełnemu i trwałemu rozkładowi oraz że nie zachodzą tzw. przesłanki negatywne rozwodu, wykluczającego go, choćby rozkład pożycia był zupełny i trwały. Zupełny rozkład pożycia oznacza zerwanie wszelkich więzi duchowych, fizycznych i materialnych łączących małżonków, natomiast o trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego można mówić wówczas, kiedy na podstawie okoliczności sprawy zasadny jest wniosek, że pomiędzy małżonkami nie jest możliwy powrót do wspólnoty małżeńskiej we wszystkich jej płaszczyznach – duchowej, fizycznej oraz materialnej.

Przesłanki negatywne rozwodu

Za niedopuszczalny należy uznać rozwód gdy:

–  wskutek niego miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci,

– z innych względów orzeczenie rozwodu byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (np. nieuleczalna choroba małżonki występująca po 25 latach pożycia małżeńskiego jako wyłączna przyczyna zainicjowania postępowania rozwodowego przez męża),

– żąda go małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia, a drugi z małżonków nie wyraża zgody na rozwód, przy czym odmowa zgody nie jest w danych okolicznościach sprzeczna z zasadami współżycia społecznego.

Rozwód z orzeczeniem winy

Zgodnie z treścią art. 57 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego sąd orzekając rozwód orzeka czy i który z małżonków ponosi winę rozkładu pożycia. Co istotne na zgodne żądanie obojga małżonków sąd zaniecha orzekania o winie rozkładu pożycia. W takim przypadku następują skutki takie, jak gdyby żaden z małżonków nie ponosił winy. Szczegółowe informacje dotyczące rozwodu z orzeczeniem winy małżonka za rozkład pożycia małżeńskiego znajdziecie Państwo na moim blogu w osobnym wpisie.

Dodatkowe elementy wyroku rozwodowego

W wyroku orzekającym rozwód sąd rozstrzyga również o władzy rodzicielskiej nad wspólnym małoletnim dzieckiem obojga małżonków i kontaktach rodziców z dzieckiem oraz orzeka, w jakiej wysokości każdy z małżonków jest obowiązany do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania dziecka. Na wniosek jednego z małżonków sąd może również w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu.

Reasumując, uzyskanie wyroku rozwodowego nierzadko poprzedzone jest długotrwałym postępowaniem dowodowym charakteryzującym się wysokim stopniem skomplikowania, dlatego warto przed samodzielnym złożeniem pozwu o rozwód rozważyć konsultację prawną z adwokatem/radcą prawnym oraz ewentualne ustanowienie do sprawy rozwodowej zawodowego pełnomocnika.